Γράφει ο Γεώργιος Αποστολάκης, Αντιπρόεδρος Αρείου Πάγου ε.τ.
Οι πρόσφατες κινητοποιήσεις των αγροτών δεν είναι ούτε «συντεχνιακές» ούτε «υπερβολικές». Είναι η κραυγή ενός κόσμου που βλέπει την ύπαιθρο να αδειάζει, την παραγωγή να συρρικνώνεται και το μέλλον του να εξαφανίζεται, εξαιτίας μιας καταστροφικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μιας κυβέρνησης Μητσοτάκη που εφαρμόζει χωρίς αντίρρηση κάθε επιταγή των Βρυξελλών, αδιαφορώντας για τις συνέπειες.
Η ευρωπαϊκή πολιτική που διαλύει τον μικρό αγρότη
Η ΚΑΠ, δεκαετίες μετά τη δημιουργία της, έχει μετατραπεί σε μηχανισμό ενίσχυσης των μεγάλων και εξόντωσης των μικρών. Γραφειοκρατία, «πράσινοι» όροι που δεν λαμβάνουν υπόψη την ελληνική πραγματικότητα, πίεση για συγκέντρωση γης σε λίγα χέρια και πολιτικές που κάνουν τον μικρό παραγωγό οικονομικά ασύμφορο.
Η Ελλάδα, με τις μικρές εκμεταλλεύσεις και την πολυτεμαχισμένη γη, είναι από τις πρώτες που χτυπιούνται: η ΕΕ επιδοτεί το μέγεθος, όχι τον κόπο, την παράδοση και τη βιωσιμότητα.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη: εφαρμοστής χωρίς αντίρρηση
Αντί να υπερασπιστεί τον πρωτογενή τομέα, η κυβέρνηση:
- επιβάλλει αυστηρότερους κανόνες που αφήνουν χιλιάδες αγρότες εκτός επιδοτήσεων,
- αφήνει ανεξέλεγκτο το κόστος παραγωγής (ρεύμα, καύσιμα, ζωοτροφές),
- αντιμετωπίζει τον αγροτικό κόσμο με καχυποψία, όχι ως θεμέλιο της χώρας,
- δεν προστατεύει τους μικρούς από τον αθέμιτο ανταγωνισμό και τις εισαγωγές.
Το αποτέλεσμα είναι ότι ο αγρότης δεν μπορεί να ζήσει από το χωράφι του.
Και όταν ο αγρότης δεν μπορεί να ζήσει, η χώρα δεν μπορεί να σταθεί στα πόδια της.
Το σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ: κορυφή του παγόβουνου
Το σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν είναι «διοικητικό λάθος». Είναι η πιο τρανή απόδειξη ενός σάπιου συστήματος:
- πλασματικές δηλώσεις γης και ζώων,
- αλλοίωση στοιχείων,
- διαρροή κοινοτικών πόρων,
- πραγματικοί αγρότες που μένουν απλήρωτοι ή λαμβάνουν ψίχουλα.
Οι συνέπειες θα είναι βαριές: πρόστιμα, μειωμένες μελλοντικές ενισχύσεις, δημοσιονομικό κόστος και μια ακόμη δυσπιστία της ΕΕ απέναντι στην Ελλάδα — με θύματα πάλι τους αγρότες, ποτέ τους ενόχους.
Η τραγική ειρωνεία είναι ότι το σύστημα που υποτίθεται ότι προστατεύει τον αγρότη, καταλήγει να τον υπονομεύει — μέσω διαφθοράς, κακής διαχείρισης και πολιτικής αδιαφορίας.
Το σκάνδαλο δεν είναι μεμονωμένο γεγονός· είναι σύμπτωμα της εγκατάλειψης της υπαίθρου.
Αν δεν υπάρξει ρίζα εκκαθάρισης, λογοδοσίας και δίκαιης ανακατανομής, πολλοί φοβούνται πως η ελληνική ύπαιθρος — και μαζί της ο εγχώριος πρωτογενής τομέας — θα καταρρεύσουν.
Πόσο βαθύ είναι το υπαρξιακό πρόβλημα της Ελλάδας — και τι σημαίνει η κατάρρευση του πρωτογενούς τομέα
Η Ελλάδα δεν είναι απλώς μια ευρωπαϊκή χώρα — υπήρξε χώρα με μεγάλη παράδοση στη γεωργία και κτηνοτροφία. Ο πρωτογενής τομέας δεν ήταν ποτέ «μόνο» οικονομική δραστηριότητα: ήταν κοινότητα, πολιτισμός, ταυτότητα, τροφή, αυτονομία.
Αν δεις τι συμβαίνει τώρα:
- Με την εξαφάνιση των μικρών και μεσαίων αγροτών και κτηνοτρόφων, περιοχές ερημώνουν.
- Η παραγωγή τροφίμων μειώνεται — και η χώρα εξαρτάται περισσότερο από εισαγωγές.
- Η αγροτική δημογραφία γερνάει, οι νέες γενιές δεν μπορούν (ή δεν θέλουν) να συνεχίσουν — γιατί δεν υπάρχει προοπτική βιώσιμης καλλιέργειας.
- Χάνεται κοινωνική και οικονομική συνοχή στην ύπαιθρο — με σοβαρό κοινωνικό, πολιτικό και εθνικό κόστος.
Αυτό δεν είναι μόνο οικονομικό πρόβλημα. Είναι πρόβλημα ύπαρξης, πολιτισμού και αυτάρκειας. Αν οι αγρότες εξαφανιστούν, τι θα τρώνε οι Έλληνες; Απλώς εισαγόμενα και πιθανώς ακριβά τρόφιμα, με ό,τι σημαίνει αυτό για ασφάλεια τροφίμων, διατροφική ποικιλία, αγροτική αυτάρκεια.
Με πιο απλά λόγια: η καταστροφή του πρωτογενούς τομέα δεν αφορά μόνο τους αγρότες. Αφορά τη χώρα ολόκληρη. Η συρρίκνωση του πρωτογενούς τομέα δεν είναι τεχνικό ζήτημα. Είναι εθνικό, υπαρξιακό, κοινωνικό.
Η απάντηση είναι απλή: η Ελλάδα δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τον πρωτογενή της τομέα.
Και σήμερα αυτός ο τομέας βρίσκεται σε διάλυση.
Ώρα για ρήξη, όχι για διαχείριση
Οι αγρότες βγήκαν στον δρόμο όχι για «επιδοτήσεις», αλλά για αξιοπρέπεια και δικαίωμα στο μέλλον.
Η κρίση που βιώνει σήμερα ο αγροτικός κόσμος δεν είναι «μία ακόμη διαμαρτυρία για λίγα λεφτά». Είναι προειδοποίηση — μήνυμα ότι αν δεν επανεφεύρουμε τον τρόπο που παράγουμε, διαχειριζόμαστε και τιμούμε την τροφή μας, χάνουμε κάτι πολύ περισσότερο από οικονομική ευημερία: χάνουμε την αυτάρκεια, την ταυτότητα, την κοινωνία μας.
Η πολιτική της ΕΕ οδηγεί στη συγκέντρωση παραγωγής σε λίγους και στην εξαφάνιση των μικρών.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη λειτουργεί ως εκτελεστής αυτής της πολιτικής. Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ αποκαλύπτει το βάθος της παρακμής.
Αυτή δεν είναι μια σύγκρουση για το αγροτικό εισόδημα.
Είναι μια μάχη για το αν η Ελλάδα θα παράγει ή θα εισάγει, αν θα ζει ή θα εξαρτάται, αν θα έχει ύπαιθρο ή ερημιά.
Και σε αυτή τη μάχη, οι αγρότες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή για όλους μας.
