Στις πλαγιές του Ολύμπου, εκεί που οι κορφές αγγίζουν τον ουρανό και τα σύννεφα σκεπάζουν τη γη σαν ευχή, απλώνεται η Συκαμινέα το χωριό της πέτρας, της αντοχής και της μνήμης.
Παλιά την έλεγαν Σκαμνιά, κι αυτό το όνομα αντηχεί ακόμα μέσα στα ρέματα και στους λόγγους, σαν μυστική ψαλμωδία του βουνού. Οι ρίζες της χάνονται βαθιά στο παρελθόν, στα χρόνια που ο άνθρωπος αναζητούσε καταφύγιο από τους κατακτητές, στα χρόνια που το αίμα και το χώμα έγιναν ένα.
Η παλιά Σκαμνιά στεκόταν πιο ψηλά, στα 1050 μέτρα, φωλιασμένη στις πτυχές του Ολύμπου, με σπίτια χτισμένα από πέτρα και όνειρο, με καλντερίμια που αντηχούσαν από βήματα και καλημέρες, με τρεις νερόμυλους που γύριζαν σαν καρδιές που δεν κουράζονται ποτέ. Εκεί, οι άνθρωποι ήταν τραχείς σαν το βουνό, μα δίκαιοι, περήφανοι, φιλόξενοι. Ζούσαν με το λίγο, μα είχαν πολλά τιμή, πίστη και ελευθερία. Στην αυλή κάθε σπιτιού φώλιαζε μια ιστορία, κι από κάθε βρύση κυλούσε η μνήμη.
Μα η Σκαμνιά δεν ήταν ένα απλό χωριό ήταν κάστρο ψυχών. Από τα σπλάχνα της ξεκίνησε το αρματολίκι του Ολύμπου. Εκεί, ο Καραμιχάλης και οι συντρόφοι του όρκισαν πίστη στην πατρίδα και στο βουνό, κι έγιναν θρύλοι που δεν σκιάστηκαν από κανέναν δυνάστη. Ήταν χρόνια δύσκολα και μεγάλα. Οι λήσταρχοι και οι κλεφταρματολοί περνούσαν μέσα από τα φαράγγια, οι φωτιές τους φώτιζαν τη νύχτα, τα τραγούδια τους έσκιζαν τη σιωπή. Από εκείνα τα μονοπάτια πέρασαν ο Γκαντάρας, ο Τζιατζιάς, ο Γιανκούλας, άνθρωποι που έγιναν μύθοι, που έγραψαν την ιστορία με την ανάσα τους.
Μα ο χρόνος δεν λυπάται τους τόπους που αντιστέκονται. Ο Βελής Πασάς πυρπόλησε το χωριό, κι ύστερα, χρόνια μετά, το 1943, οι Γερμανοί το έκαψαν ξανά. Οι φλόγες τύλιξαν τα σπίτια, τις εκκλησίες, τη βιβλιοθήκη, ακόμα και τα παιδικά τετράδια που είχαν μέσα λέξεις και όνειρα. Οι Σκαμνιώτες έβλεπαν τη ζωή τους να γίνεται στάχτη, μα δεν έσκυψαν το κεφάλι. Το χώμα έμεινε ζεστό από την ψυχή τους, και στις καρδιές τους ανάβλυσε πείσμα και φως. Όταν όλα χάθηκαν, ένα μόνο έμεινε όρθιο η Αγία Τριάδα. Το εκκλησάκι που οι Γερμανοί προσπάθησαν να κάψουν, μα σώθηκε σαν από θαύμα. Από τότε, στέκει εκεί, ανάμεσα στα ερείπια, να θυμίζει ότι η πίστη δεν πεθαίνει ποτέ.
Ύστερα, οι άνθρωποι κατέβηκαν χαμηλότερα, στη νέα Συκαμινέα. Έχτισαν ξανά σπίτια, στέγες, όνειρα. Με τα χέρια τους και με τη μνήμη των προγόνων, έστησαν το νέο χωριό στα 950 μέτρα, κοντά στα κτήματά τους. Η ζωή ξανάρχισε αργά, με πείσμα και σιωπή. Οι άντρες ξαναβγήκαν στα χωράφια και στα κοπάδια, οι γυναίκες ξαναζύμωσαν ψωμί, τα παιδιά ξαναγέλασαν στις αυλές. Το αίμα που κύλησε στο βουνό έγινε ρίζα που κράτησε τον τόπο όρθιο.
Σήμερα, η Συκαμινέα είναι μικρή, μα γεμάτη ανάσα. Το καλοκαίρι πλημμυρίζει από φωνές και μνήμες οι απόγονοι των Σκαμνιωτών επιστρέφουν, φιλούν τη γη, ανάβουν κερί στην Αγία Τριάδα, και νιώθουν πως οι ψυχές των παλιών ζουν ακόμη ανάμεσά τους. Τα βράδια, ο αέρας κατεβαίνει από τον Όλυμπο και σέρνει μαζί του ιστορίες. Κι αν σταθείς σιωπηλός, μπορεί να ακούσεις το μουρμούρισμα των προγόνων των αντρών που πολέμησαν, των γυναικών που κράτησαν τα σπίτια, των παιδιών που έμαθαν να ξαναχτίζουν.
Η Συκαμινέα δεν είναι απλώς ένα χωριό της Λάρισας. Είναι μια ψυχή αιώνια, ένα ποίημα γραμμένο με ιδρώτα, φωτιά και προσευχή. Από την Τιτνάτα ως την Κονίσπολη, από την Αγία Τριάδα ως την πλατεία του σήμερα, ο τόπος αυτός ζει και ανασαίνει με τον ρυθμό του Ολύμπου. Είναι το τραγούδι της πέτρας και του ανέμου, ο ψίθυρος του παρελθόντος που δεν λέει να σωπάσει.
Και όσο θα αντηχούν οι καμπάνες, όσο τα παιδιά θα παίζουν στα καλντερίμια, όσο οι άνθρωποι θα θυμούνται, η Συκαμινέα θα στέκει εκεί, αγέρωχη, περήφανη, αιώνια. Ένας τόπος που δεν λύγισε ποτέ. Ένα χωριό που έγινε σύμβολο. Μια σταγόνα Ελλάδας που λάμπει ακόμη μέσα στον χρόνο.
Πηγή: Σκιές και Ψίθυροι
