«Παγώνει» προσωρινά η ανάθεση των έργων στους Big 4 των κατασκευών μετά την προσφυγή από τεχνικές εταιρείες 6ης τάξης που διεκδικούν μερίδιο στις συμβάσεις των 1,35 δισ. ευρώ.
Τα μολύβια κάτω μέχρι νεοτέρας για τους διαγωνισμούς της Θεσσαλίας. Αν και οι διαδικασίες για την οριστική αποκατάσταση των υποδομών που επλήγησαν από τον Daniel επρόκειτο να «τρέξουν» με fast-track ρυθμούς, η μία καθυστέρηση διαδέχεται την άλλη. Τώρα οι διεργασίες «παγώνουν» τουλάχιστον ως τις 31 Ιανουαρίου που θα συζητηθούν οι προδικαστικές προσφυγές των «μικρότερων» εργολάβων.
Όπως αναφέρει το businessdaily.gr, η απόφαση της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΔΗΣΥ) να αποδεχθεί τα ασφαλιστικά μέτρα που κατέθεσε η ένωση ΔΟΜΙΚΗ ΚΡΗΤΗΣ – ΕΚΤΕΡ – ΕΡΕΤΒΟ – ΤΕΝΑ, προσφεύγοντας στην ανεξάρτητη αρχή, «φρενάρει» οποιαδήποτε εξέλιξη. Οι τέσσερις εταιρείες 6ης τάξης κατέφυγαν στην ΕΑΔΗΣΥ μπλοκάροντας τη διαγωνιστική διαδικασία εξαιτίας του αποκλεισμού τους από την πρόσκληση σε διαπραγμάτευση για τα καταπείγοντα οδικά και σιδηροδρομικά έργα, συνολικού ύψους 1,35 δισ. ευρώ.
Αν και τόσο η ίδια η ένωση των τεσσάρων τεχνικών εταιρειών, όσο και οι φορείς εκπροσώπησης του τεχνικού κλάδου ήδη από το φθινόπωρο του 2023 είχαν πολλαπλώς δηλώσει την ετοιμότητά τους να συμμετάσχουν στην ανάταξη της πολύπαθης Θεσσαλίας, απόφαση του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών ήταν τελικά να απευθυνθεί μόνο στους τέσσερις μεγάλους ομίλους.
Έτσι, οι προσκλήσεις που εστάλησαν στις 10 Δεκεμβρίου χωρίς προηγούμενη δημοσίευση, βάσει του άρθρου 32 του ν.4412/2016, αφορούσαν τις: ΑΒΑΞ, ΑΚΤΩΡ, ΜΕΤΚΑ και ΤΕΡΝΑ. Όπως αναγραφόταν στις σχετικές υπουργικές αποφάσεις, οι εν λόγω εργοληπτικές επιχειρήσεις «διαθέτουν αποδεδειγμένη εμπειρία στην εκτέλεση έργων αντίστοιχης κατηγορίας υποδομών».
Το επιχείρημα, δε, της πολιτικής ηγεσίας, η οποία αρχικώς δεν είχε αποκλείσει το ενδεχόμενο να έσπαγαν ορισμένα έργα σε μικρότερες εργολαβίες ώστε να συμπεριληφθούν και μικρότερες εταιρείες, ήταν η ανάγκη για γρήγορη και αποτελεσματική εκτέλεση των εργασιών, οι οποίες έχουν υψηλές τεχνικές απαιτήσεις και πρέπει να ανταποκρίνονται σε όρους ανθεκτικότητας. Ακόμη, για να μην ξαναεμφανιστούν φαινόμενα κατακερματισμού των έργων σε μικρότερα κομμάτια που δεν θα εκτελούνται με τους ίδιους όρους.
Οι λόγοι των προσφυγών
Από την πλευρά τους, οι τέσσερις εταιρείες στις προδικαστικές προσφυγές τους κάνουν λόγο για παραβίαση των αρχών της διαφάνειας, της ισότιμης συμμετοχής στις διαδικασίες κατάρτισης συμβάσεων των δημοσίων έργων και του ελεύθερου ανταγωνισμού, «ενώ είχε ήδη δηλώσει η ένωσή μας, τη ρητή βούλησή της να συμμετάσχει στην υλοποίηση του δημοπρατούμενου αντικειμένου ήδη από την 28-09-2023».
Μάλιστα, οι προσφεύγοντες επικαλούνται μεταξύ άλλων και τους 16 μήνες που έχουν μεσολαβήσει από την καταστροφή, ενώ οι προσκλήσεις εστάλησαν στις 10 Δεκεμβρίου για να υποβληθούν προσφορές στις 24 Δεκεμβρίου.
«Η προσπάθεια δημοπράτησης έργων με αυτόν τον τρόπο, εν μέσω νομοθετημένων αργιών Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς, ένα και πλέον έτος μετά την επέλευση των βλαβών, αφενός στερείται αναλογικότητας, αφετέρου ουδόλως γίνεται για την κάλυψη κατεπείγουσων βλαβών, τα οποία θα εκτελεστούν σε βάθος τριετίας και σε χρόνο απολύτως απομακρυσμένο από την επέλευση των καιρικών γεγονότων. Κατ’ ουσία επιχειρείται η ανάθεση σε συγκεκριμένο κύκλο εργοληπτών του συνόλου των έργων υποδομής μιας περιοχής σε βάθος τριετίας και σε χρόνους απολύτως απομακρυσμένους από τον χρόνο που συνέβησαν τα απρόβλεπτα γεγονότα», επισημαίνεται στις προσφυγές.
Προβληματισμός για τα 600 εκατ. του Ταμείου Ανάκαμψης
Παρότι η απόφαση της αρχής για τα ασφαλιστικά μέτρα δεν προδικάζει σε καμία περίπτωση την ετυμηγορία σχετικά με τις προσφυγές, που θα συζητηθούν στις 31 Ιανουαρίου, επιφέρει μια αρχική τουλάχιστον καθυστέρηση. Μάλιστα, αυτή δεν είναι και η μόνη, αφού η προετοιμασία των διαγωνισμών πήρε πολύ περισσότερο χρόνο από όσο υπολόγιζαν στο αρμόδιο υπουργείο.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι δηλώσεις της πολιτικής ηγεσίας τοποθετούσαν τις προσκλήσεις αρχικά τον περασμένο Μάιο, μετά μέσα στο καλοκαίρι ή ειδικότερα τον Αύγουστο, καταλήγοντας τελικά αυτές να σταλούν λίγο πριν τις γιορτές. Γεγονός βεβαίως που θολώνει το τοπίο και για τους πόρους ύψους 600 εκατ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης που έχουν δεσμευτεί για τα εν λόγω έργα. Μάλιστα, η επιλογή της διαδικασίας άμεσης ανάθεσης των έργων στηρίχθηκε και σε αυτό τον παράγοντα.
Όμως, η τελική απόφαση της ΕΑΔΗΣΥ πιθανώς ανοίγει έναν νέο κύκλο καθυστερήσεων. Εάν αποδεχθεί τις προσφυγές, τότε θα πρέπει να γίνει εκ νέου η διαγωνιστική διαδικασία, η οποία όμως σήμερα έχει στηθεί στο μοντέλο των τεσσάρων μεγάλων εργολάβων. Εάν πάλι τις απορρίψει, οι τέσσερις εταιρείες έχουν τη δυνατότητα να πάνε στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
Οι μικρότερες τεχνικές εταιρείες δεν είχαν κρύψει πάντως τις προθέσεις τους. Εντός Δεκεμβρίου, με επιστολή τους προς τον πρωθυπουργό, οι φορείς των τεχνικών εταιρειών (ΠΕΔΜΕΔΕ, ΠΕΣΕΔΕ, ΣΑΤΕ) εξέφρασαν την έντονη διαμαρτυρία των μελών τους για τη διαδικασία που επελέγη, καθώς και για το γεγονός ότι «η ανάθεση των έργων μονοσήμαντα θα καταλήξει στις τέσσερις μόνο εταιρείες 7ης τάξεως».
«Έχει επισημανθεί κατ’ επανάληψη ότι οι τέσσερις εργοληπτικές επιχειρήσεις 7ης τάξης έχουν ήδη συγκεντρώσει υπερβολικά υψηλό ανεκτέλεστο συμβάσεων τεχνικών έργων, περίπου 18 δισ. ευρώ και υφίσταται έντονος προβληματισμός για τη δυνατότητά τους να ανταπεξέλθουν σε αυτό, σε έγκαιρο χρόνο και τίμημα, αφού ο μέσος όρος του κύκλου εργασιών τους στα τελευταία 3 χρόνια κυμαίνεται στα 2,5 δισ. περίπου» σημείωναν.
